Xã hội ngày càng phát triển kéo theo không ít những nguy cơ tiềm ẩn các mối nguy hiểm đối với trẻ nhỏ. Chính vì thế việc giáo dục kỹ năng sống mầm non cho trẻ là điều hết sức quan trọng và cần thiết để các con biết cách tự bảo vệ mình khi không có ba mẹ bên cạnh. Dưới đây là một vài khái niệm về kỹ năng sống mầm non và những kỹ năng cần thiết mà chúng ta cần giáo dục cho trẻ do trường mẫu giáo quốc tế VAS hi vọng chia sẻ đến các bậc phụ huynh có con nhỏ.
1. Thế nào là kỹ năng sống mầm non cho trẻ?
Kỹ năng sống là những kinh nghiệm sống được hình thành và đúc kết theo thời gian tùy thuộc vào môi trường sống và cách giáo dục,… Hướng dẫn kỹ năng sống cho trẻ mầm non là những hoạt động tích cực mà ba mẹ cũng như nhà trường cần tạo ra để trẻ có một đời sống cá nhân vui tươi, an toàn và lành mạnh. Song song đó là trang bị cho trẻ những kinh nghiệm sống cần thiết để trẻ ứng phó trong những tình huống thực tế, những thách thức đặt ra trong cuộc sống hàng ngày.
Mục tiêu của việc dạy kỹ năng sống mầm non cho trẻ của trường mầm non quốc tế VAS nhắm đến là giúp trẻ làm chủ bản thân, biết cách ứng xử phù hợp với mọi người xung quanh, học cách thích nghi với môi trường để nâng cao sức khỏe tinh thần, thể chất. Đặc biệt là biết cách ứng xử trong những tình huống nguy hiểm mà không có người lớn bên cạnh.
Kỹ năng sống thực chất là những giá trị sống tích cực được kết tinh lại trong những điều như: sự tôn trọng, sống có trách nhiệm, tình yêu thương, sự tự tin sáng tạo và ham học hỏi. Giáo dục kỹ năng sống mầm non cho các bé sẽ giúp các con phát triển thành những người sống có chuẩn mực và biết góp phần vào sự tiến bộ của gia đình và xã hội.
2. Tầm quan trọng của kỹ năng sống mầm non dành cho trẻ nhỏ
Trẻ nhỏ thường có tính nhút nhát và khó hòa nhập hơn người lớn, vì vậy kỹ năng sống mầm non sẽ giúp con nhanh chóng hòa đồng và khẳng định giá trị bản thân trong cộng đồng, xã hội. Một đứa trẻ dù xuất sắc đến đâu, tài giỏi đến đâu nhưng thiếu kỹ năng sống mầm non sẽ rất khó tiếp cận với môi trường xung quanh và khó khẳng định giá trị bản thân.
Có thể nói, trang bị kỹ năng sống mầm non cho trẻ là điều cần thiết giúp hình thành nhân cách sau này cho trẻ. Khi đối mặt với một vấn đề, nếu không có kỹ năng sống và những kiến thức cần thiết, trẻ sẽ không biết cách xử lý hay tự chủ trong lúc đó.
Nắm bắt được tầm quan trọng này, VAS luôn hướng trẻ mầm non mở rộng các kỹ năng sống cần thiết để làm chủ bản thân và biết cách xử lý tình huống, sống tích cực lành mạnh cho chính mình và xã hội.
3. Những kỹ năng sống mầm non cần thiết cho trẻ
Kỹ năng nói không với người lạ
Trẻ nhỏ thường hiếu động, nên việc để lạc trẻ khi dẫn con đến trung tâm thương mại hay những nơi đông đúc là điều thường xuyên xảy ra. Vì vậy, việc trang bị kỹ năng sống mầm non nói KHÔNG với người lạ là điều cần thiết để tránh những trường hợp trẻ đi lạc và bị lôi kéo, dụ dỗ bởi kẻ xấu.
Hãy hướng dẫn trẻ đến gặp bảo vệ hay những người bán hàng để họ phát loa thông báo trong trường hợp trẻ lạc tại các trung tâm thương mại. Ba mẹ nên dặn trẻ không được đi theo bất kì người nào, dù họ có nói sẽ dẫn các em đi tìm ba mẹ.
Trong trường hợp lạc ở ngoài đường, hãy nhắc nhở trẻ nên mượn điện thoại của người đi đường gọi cho ba mẹ ngay lập tức. Tuyệt đối phải dặn trẻ bình tĩnh, không được khóc hay chạy lung tung mà hãy đứng yên đợi ba mẹ quay lại tìm.
Ngoài ra, phụ huynh cũng nên căn dặn bé không nhận quà bánh từ người lã để phòng trường hợp trong bánh kẹo có tẩm thuốc mê. Nói KHÔNG với quà bánh từ người lạ một cách lịch sự: “ba mẹ con không cho phép nhận đâu ạ!”. Trong trường hợp người lạ cứ bám theo trẻ, ép trẻ ăn thì hãy kháng cự và hét thật to để mọi người đến giúp đỡ trẻ.
Không tin tưởng vào những người lạ mặt và nói KHÔNG với người lạ là cách giúp trẻ tự bảo vệ bản thân của mình. Phụ huynh cũng cần giải thích lý do tại sao trẻ phải cư xử như vậy và đưa ra một vài ví dụ cụ thể để trẻ hình dung.
Kỹ năng giải quyết bất đồng một cách thân thiện
Bất đồng là điều luôn hiện diện trong cuộc sống hàng ngày từ người lớn đến trẻ nhỏ. Đặc biệt là đối với trẻ, khi các con chưa đủ phát triển nhận thức nên việc cãi nhau với bạn bè hay dẫn đến đánh nhau là điều diễn ra thường xuyên ở các trường mẫu giáo. Vì vậy ba mẹ hãy khuyến khích trẻ khi cảm thấy tức giận thì hãy thở sâu và nhờ giáo viên hay những người lớn gần đó giải quyết vấn đề. Tuyệt đối không được tức giận và đánh bạn, nếu con sai thì phải thành thật nhận lỗi, chịu trách nhiệm với những hành động của mình. Có như vậy thì mới được công nhận là một đứa bé ngoan.
Bên cạnh đó, việc trẻ hòa đồng với bạn bè hay tập thể còn giúp trẻ nhận được giá trị tinh thần khi làm việc nhóm và biết cách chấp nhận sự khác biệt từ người khác mà không gây tranh cãi. Ở trường mầm non quốc tế VAS, trẻ luôn được khuyến khích tham gia vào các nhóm với bạn bè để hướng đến một mục tiêu chung. Thông qua việc này, trẻ sẽ có cái nhìn bao dung khái quát hơn về những quan điểm khác nhau của những đứa trẻ khác.
Kỹ năng giữ thái độ tích cực và tử tế với mọi người xung quanh
Cuộc sống luôn có 2 mặt tốt và xấu. Sẽ có những lúc đi trên đường chúng ta gặp những người kém may mắn hơn mình. Những lúc đó, hãy giúp trẻ hiểu được giá trị của cuộc sống, biết trân trọng khi con đang sở hữu những điều kiện tốt và hãy đồng cảm trước những người kém may mắn bằng cách giúp đỡ họ. Sự cân bằng tốt xấu sẽ giúp trẻ giữ được thái độ lạc quan, lan tỏa yêu thương đến môi trường xung quanh. Ngoài ra, hãy khuyến khích trẻ thể hiện lòng tốt một cách vô điều kiện mà không cần được đáp trả.
Yêu thương là đức hạnh lớn nhất của con người. Tất cả mọi loài đều cần đến tình yêu thương, nếu không có tình yêu thương, mọi thứ sẽ sụp đổ và tan ra, thù hận và chiến tranh sẽ bắt đầu bùng nổ. Hãy dạy trẻ yêu thương chính mình, yêu thương người khác mà không phải vì họ đã từng làm gì cho trẻ hay họ đang ở địa vị nào trong xã hội. Khi trẻ đủ lớn, hãy cho trẻ biết tầm quan trọng của tình yêu thương và sự lạm dụng, đặc biệt là lạm dụng tình dục. Có thể vấn đề này khá nhạy cảm với trẻ nhưng trong xã hội hiện nay thì điều này là vô cùng cần thiết.
Biết cách nói lên ý kiến của mình
Không phải lúc nào ba mẹ cũng bên cạnh để bảo vệ trẻ, nên hãy tập cho trẻ kỹ năng biết cách mạnh dạn nói lên ý kiến riêng của mình với thái độ tôn trọng mọi người xung quanh. Việc nói lên ý kiến bản thân hay thay mặt người khác nói lên ý kiến là một kỹ năng giao tiếp quan trọng mà trẻ cần học ngay khi còn bé. Kỹ năng này có thể theo trẻ đến cả những công việc sau này khi bé lớn lên. Ngoài ra, nhà trường cùng phụ huynh cũng nên dạy trẻ biết cách nói xin lỗi và cảm ơn khi làm sai hay thọ nhận điều gì từ người khác.
Khuyến khích trẻ nói xin lỗi, giúp trẻ hiểu được một điều ai cũng sẽ có những lúc phạm phải sai lầm và thay vì trốn tránh, hãy mạnh dạn đối mặt. Và biết cách nhận lỗi của bản thân sẽ giúp trẻ bao dung hơn khi ai đó làm lỗi với trẻ. Tha thứ và xin lỗi là dấu hiệu của lòng dũng cảm, các bậc cha mẹ nên nuôi dưỡng thái độ này ở trẻ để tránh những lời nói vô tình trẻ có thể làm tổn thương người khác.
Bảo vệ môi trường
Ngoài những kỹ năng sống mầm non cơ bản thì ba mẹ cũng đừng quên dạy bé biết cách bảo vệ hành tinh sống của mình. Trồng cây xanh, chăm sóc động vật và môi trường tự nhiên xung quanh là những điều cần thiết mà phụ huynh và nhà trường cần phối hợp để giáo dục bé. Một hành tinh xanh đều xuất phát từ những việc làm bé nhỏ như thế ấy. Hãy dạy bé ý thức bảo vệ môi trường!.
>>> Tìm hiểu thêm: VAS chia sẻ các đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non
